Atirushti Nuksan Bharpai Yadi : ऑगस्ट महिन्यात महाराष्ट्रात झालेल्या मुसळधार पावसामुळे अनेक जिल्ह्यांमध्ये शेती आणि फळबागांचे मोठे नुकसान झाले आहे. नैसर्गिक आपत्तीमुळे संकटात सापडलेल्या शेतकऱ्यांसाठी राज्य सरकारने नुकसानीची भरपाई देण्यासाठी नवीन निकष जाहीर केले आहेत. ३० सप्टेंबर २०२५ पर्यंत नुकसानीचे पंचनामे पूर्ण करण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत.
या नवीन नियमांनुसार, राष्ट्रीय नैसर्गिक आपत्ती धोरण (NDRF) आणि ३० मे २०२५ रोजी निर्गमित केलेल्या शासन निर्णयानुसार (GR) ही मदत दिली जाईल.
शेती आणि पिकांच्या नुकसानीसाठी किती मदत?
शेतकऱ्यांना पिकांच्या नुकसानीसाठी आता खालीलप्रमाणे भरपाई दिली जाईल:
- मदतीची मर्यादा: पूर्वी तीन हेक्टरपर्यंत नुकसान भरपाई मिळत असे, ती आता जास्तीत जास्त दोन हेक्टरपर्यंत मर्यादित करण्यात आली आहे.
- जिरायती (कोरडवाहू) शेती: प्रति हेक्टर ₹८,५०० (किमान ₹१,०००)
- बागायत (सिंचनाखालील) शेती: प्रति हेक्टर ₹१७,००० (किमान ₹२,०००)
- फळबागा: प्रति हेक्टर ₹२२,५०० (किमान ₹२,५००)
जमिनीच्या विशेष नुकसानीसाठी मदत:
- गाळ किंवा वाळूचा थर (२-३ इंचाहून अधिक): प्रति हेक्टर ₹१८,००० (किमान ₹२,५००).
- दरड कोसळणे, जमीन खरडून जाणे किंवा नदीपात्र बदलल्यास: प्रति हेक्टर ₹४७,००० (किमान ₹५,०००).
मानवी हानी आणि घरगुती वस्तूंच्या नुकसानीसाठी भरपाई
नैसर्गिक आपत्तीमुळे मानवी जीवनावर आणि घरांवर झालेल्या परिणामांसाठीही सरकार मदत देणार आहे:
- मृत्यू: नैसर्गिक आपत्तीत मृत्यू झाल्यास नातेवाईकांना ₹४,००,००० पर्यंत मदत.
- अपंगत्व:
- ४०% ते ६०% अपंगत्व आल्यास: ₹७४,०००.
- ६०% पेक्षा जास्त अपंगत्व आल्यास: ₹२,५०,०००.
- जखमी व्यक्ती:
- रुग्णालयात एक आठवड्यापेक्षा जास्त कालावधीसाठी दाखल झाल्यास: ₹१६,०००.
- एका आठवड्यापेक्षा कमी कालावधीसाठी दाखल झाल्यास: ₹५,४००.
- घरगुती वस्तूंचे नुकसान (दोन दिवसांपेक्षा जास्त घर पाण्याखाली राहिल्यास):
- भांडी खरेदीसाठी: प्रति कुटुंब ₹२,५००.
- कपडे खरेदीसाठी: प्रति कुटुंब ₹२,५००.
पशुधन आणि घरांच्या नुकसानीची भरपाई
पशुधन आणि घरांच्या नुकसानीसाठीही सरकारने दर निश्चित केले आहेत:
- मोठे पशुधन (गाय, म्हैस, उंट): ₹३७,५००.
- ओढकाम करणारी जनावरे (बैल): ₹३२,०००.
- लहान पशुधन (मेंढी, बकरी, डुक्कर): ₹४,०००.
- इतर लहान जनावरे (गाढव, शिंगरू, वासरू): ₹२०,०००.
- कुक्कुटपालन: प्रति कोंबडी ₹१०० (प्रति कुटुंब कमाल ₹१०,०००).
- घरांचे नुकसान:
- कच्चे घर: ₹१,२०,०००.
- पक्के घर: ₹१,३०,०००.
या सर्व मदतीचे निकष २७ मार्च २०२३ च्या GR नुसार निश्चित करण्यात आले आहेत आणि खरीप हंगाम २०२५ पासून तेच लागू राहतील, असे ३० मे २०२५ च्या GR मध्ये नमूद केले आहे. त्यामुळे, शेतकऱ्यांनी आपल्या नुकसानीचे पंचनामे वेळेत पूर्ण करून योग्य मदतीसाठी तयार राहावे.